Voor de meeste kampeerders is comfort tijdens de nacht erg belangrijk. Goed slapen staat vaak bovenaan het lijstje. Gelukkig is dat met de moderne Comfort Slaapmatten geen enkel probleem!
Er zijn twee soorten comfort slaapmatten: ‘Self Inflating’ (SI) en opblaasbare ‘comfort airbeds’. Het voordeel van de laatste soort is dat ze op reis aanzienlijk minder ruimte innemen dan de SI (zelf-oblazende) slaapmatten, want de SI matten hebben een schuimvulling die je ook moet oprollen. Beide soorten matten zijn in een- en tweepersoons uitvoeringen beschikbaar. De tweepersoons comfort slaapmatten nemen meestal minder slaapruimte in dan twee eenpersoons comfort slaapmatten.
De SI comfort slaapmatten zijn gevuld met ‘open cel’ schuim. Dankzij de open cel structuur kun je de matten oprollen (soms ook nog één keer dubbelvouwen). Alle lucht pers je daarbij uit het schuim en zo krijg je een relatief compacte rol. Door het ventiel te sluiten behoudt het pakket zijn vorm. Open je het ventiel, dan gaan de cellen zich weer vullen met lucht en zo krijg je de ‘self inflating’ eigenschap.
Er zijn SI matten in allerlei dikten. Maar we noemen een self-inflatable een comfort slaapmat als ze een minimale dikte hebben van 7 centimeter. De dikte kan oplopen tot wel 20 centimeter voor een ongekend slaapcomfort! Verder kenmerken de comfort slaapmatten zich door een elastische tijk aan de zijde waarop je ligt. Hierdoor past de mat zich perfect aan je lichaamsvormen aan en wordt je overal even goed ondersteund. Of 7 centimeter dik genoeg is om lekker te slapen hangt af van je lichaamsgewicht en of je op je zij slaapt of niet: ‘zijslapers’ voelen sneller de grond en hebben dus dikkere matten nodig om prettig te liggen. Zo hebben zwaardere mensen een dikkere mat nodig dan lichtere mensen. De meeste mensen vinden hun gewenste comfort slaapmat kopen bij een mat van 10 of 15 cm centimeter dikte. Het comfort van 15 centimeter is een recente ontwikkeling. Tegenwoordig komen de matten zelfs in een dikte van 20cm. Dat is zeer veel comfort, maar brengt een grotere pakmaat met zich mee.
Iedere fabrikant gebruikt een andere soort schuimrubber. Kort door de bocht gesteld, hebben eenvoudige schuimrubber soorten grotere cellen en hebben luxere varianten een schuimrubber met veel meer, veel kleinere cellen (zoals bij de matten van Exped). De schuimrubbers met kleinere cellen kun je compacter oprollen. Onder andere door de gebruikte dikte van de celwanden verschilt de hardheid van de matten. Met andere woorden: de ene comfort slaapmat van 10 centimeter dik voelt niet hetzelfde aan als de andere! Voor een deel kun je dat ondervangen door lucht bij te pompen: nadat de mat zichzelf gevuld heeft, pomp je via het ventiel lucht bij. Des te meer lucht je bij pompt, des te harder wordt de mat. Gebruik voor het bij pompen wel een echt pompje, want met blazen via de mond komt er vocht in de mat en dat gaat op termijn schimmelen omdat er onvoldoende ventilatie mogelijk is. Onhygiënisch! Je hebt hiervoor slechts een klein (en goedkoop of zelfs bijgeleverd) handpompje nodig, omdat het om kleine hoeveelheden lucht gaat.
Self Inflating klinkt goed (en dat is het ook!), maar de eerste keer zal een nieuwe mat zich niet zo vlot vullen. Dat komt omdat de mat langdurig opgerold heeft gezeten tijdens de opslag. Dat is niet ideaal en de mat moet weer ‘leren’ zich op te blazen. Hou daar rekening mee, want de eerste keer is de mat echt niet binnen vijf minuten helemaal gevuld. Natuurlijk kun je de mat helpen, door er lucht in te pompen, maar dan gaat de lol van het zelf opblazend er misschien een beetje vanaf. Het goede nieuws is dat de mat zich na het eerste gebruik steeds makkelijker zal vullen. Een tip is wel om, als je de ruimte hebt, de mat thuis in opgeblazen vorm en met de ventielen geopend, te bewaren. Dan weet je zeker dat je slaapplek op de plaats van bestemming in een mum van tijd klaar ligt!
De SI comfort slaapmatten hebben verschillende soorten ventielen. Veel matten hebben twee ventielen: eentje waardoor de lucht naar buiten kan en eentje waardoor lucht kan worden bij gepompt. Andere matten hebben ‘tweeweg’ ventielen: één stand van het ventiel waardoor de lucht alleen naar binnen kan en een andere stand om de lucht er uit te laten als je de slaapmat weer oprolt. Alle soorten ventielen hebben een ‘terugslagklep’: de lucht kan uitsluitend één kant op stromen. Dat heeft als voordeel met het vullen dat je niet meteen alle lucht weer kwijt raakt als tijdens het vulproces onverhoopt een kind op je mat springt of als de pomp uit het ventiel schiet. Met het oprollen heeft het als grote voordeel dat de mat zich niet onmiddellijk weer begint te vullen met lucht zodra je er eventjes de druk vanaf haalt. Mensen die de eerste generaties SI matten hebben meegemaakt weten wel hoe irritant dat is!
Een laag gewicht hoeft geen enkele beperking te zijn voor een hoge isolatiewaarde. De isolatie kan op verschillende manieren tot stand komen bij de opblaasbare lichtgewicht slaapmatten: middels een vulling van dons (duur, licht, hoge isolatiewaarde), een laagje isolerend materiaal tegen de bovenzijde plakken (goedkoop, minder isolerend) of isolerend materiaal aan zowel boven- en onderzijde vastplakken (weer iets duurder, maar hoge isolatiewaardes mogelijk). Eén van de kampioenen in lichtgewicht isolatie is ongetwijfeld de Downmat van Exped die slechts 480 gram weegt en isoleert tot maar liefst -33 (R-waarde 7.1)!
Een comfort airbed is een moderne en veel luxere variant van het klassieke luchtbed. Het grote verschil zit hem enerzijds in de isolatie van de airbeds en anderzijds in hun stabiliteit. De comfort airbeds hebben in onze optiek een minimale dikte van 7 centimeter. De comfort airbeds hebben als groot voordeel ten opzichte van de SI comfort slaapmatten dat ze slechts een fractie van de vervoersruimte innemen. Daar staat tegenover dat de moderne comfort airbeds enorm stabiel en goed zijn, maar toch net wat minder slaapcomfort bieden dan de SI comfort slaapmatten.
De klassieke luchtbedden wiebelen enorm als je draait in je slaap. Dat is irritant. Dit kun je voorkomen door de boven- en onderkant met elkaar te verbinden. Dit is echter een stuk lastiger te fabriceren dan het klinkt! Hoe beter en uitgebreider deze verbindingen, des te stabieler is het airbed. De airbeds van Exped bestaan als het ware uit een aantal ‘buizen’ die aan elkaar verbonden zijn, maar waar de lucht natuurlijk wel vrij in kan rondgaan. Je hoeft dus niet iedere buis apart op te blazen. Op deze manier krijg je een heel stabiele slaapmat. Daarbij hebben veel slaapmatten een komvorm, waarbij de zijkanten iets hoger zijn dan het midden, om zo te voorkomen dat je van de mat afrolt.
Sommige comfort airbeds hebben, net als sommige SI comfort slaapmatten, twee ventielen: eentje om er lucht in te pompen en eentje om de lucht er weer uit te laten. Andere modellen maken gebruik van één ventiel en dat heeft dan uitsluitend een ‘terugslagklep’ voor het oppompen: voor het leeglopen kun je het ventiel gewoon open zetten. Omdat deze matten niet zelf opblazend zijn, heb je geen terugslagklep nodig bij het leeglopen van de slaapmat.
Een aantal matten van Exped heeft een ingebouwde pomp, bij de overige matten maak je gebruik van een opblaaszak (werkt veel handiger dan je zou verwachten!) of een handpompje. Opblazen via de mond moet je vermijden omdat er dan vocht in de mat komt en zich schimmel gaat vormen. Dat is bij later opnieuw opblazen een gezondheidsrisico.
De hardheid van een comfort airbed kun je natuurlijk perfect reguleren door er meer of minder lucht in te pompen. Veel mensen hebben echter de neiging een airbed te hard op te pompen. Een beter slaapcomfort bereik je echter door een mat niet heel hard op te pompen. Om comfortabel te slapen kun je dus beter een dikkere mat iets zachter oppompen dan een dunne mat heel hard op te pompen. Hoe dik comfortabel is, hangt van het lichaamsgewicht af en van het feit of je een zijslaper bent of niet: ‘zijslapers’ voelen sneller de grond en hebben dus dikkere matten nodig om prettig te liggen. Zo hebben zwaardere mensen ook een dikkere mat nodig dan lichtere mensen.