Lichtgewicht slaapmatten

Lichtgewicht slaapmatten

De naam zegt voldoende: lichtgewicht slaapmatjes wegen niet veel. Gewicht is belangrijk voor mensen die hun spullen zelf moeten sjouwen, zoals hikers en bergbeklimmers. Maar ook voor mensen die op fietsvakantie gaan speelt gewicht zeker een rol. Als we uitgaan van een bovengrens van ongeveer 1 kilo, dan heb je alle keuzemogelijkheden qua dikte, isolatiewaarde, extra breedte en zelfs extra lengte. Er zijn drie types lichtgewicht slaapmatten: opblaasbaar, zelf opblazend (SI) en gesloten cel schuimrubber.

Isolatie algemeen

Isolatie is in een slaapmat eigenlijk onontbeerlijk: alleen lucht in een mat wordt al snel koud. De isolatie van een slaapmat bepaalt dus of je het ’s nachts koud zult hebben of niet. De mat is daarbij zeker zo belangrijk als de slaapzak. Hoe goed een mat isoleert wordt aangegeven met de ‘R-waarde’. Een R-waarde van 1,7 isoleert tot plus 5 graden, R-waarde 3 komt ongeveer overeen met het vriespunt, R-waarde 5 gaat richting de min 20. Neem een mat altijd iets warmer dan de laagste temperatuur die je verwacht aan te treffen. Je slaapzak compenseert namelijk nooit voor een te koude mat: de kant van de slaapzak waar je op ligt wordt immers samengeperst en daardoor verliest die kant van de slaapzak veel van zijn isolerende werking. Bovendien is het vaak makkelijker om te compenseren voor te warm (bijv. slaapzak openritsen), dan voor te koud.

Opblaasbare lichtgewicht slaapmatten

Dit is de categorie waarin je de lichtste varianten vindt. Opblazen kun je natuurlijk met de mond doen, maar dat geeft snel schimmel in slaapmatten met isolatie en is heel inspannend (en onprettig) op grotere hoogte. Het kan met een losse, of soms zelfs ingebouwde, pomp, maar een tegenwoordig veelgebruikt alternatief zijn de zogenaamde ‘pumpsacks’. Dat is een kunststof zak waar je lucht in laat lopen, die je vervolgens sluit om de opgesloten lucht via het ventiel de mat in te persen. Het is enorm ‘low tech’, maar bijzonder efficiënt en zo’n zak weegt slechts een half onsje. Bovendien zijn de meeste exemplaren waterdicht en kunnen een dubbelfunctie vervullen als douche of verpakkingszak.

Voor- en nadelen

Het grote voordeel van de opblaasbare lichtgewicht slaapmatten is het kleine pakvolume: sommige matten zijn in opgerolde vorm niet veel groter dan een half liter frisdrankflesje! Verder heb je een enorme keus in formaten, diktes en isolatiewaardes; je kunt dus altijd een mat vinden die precies past bij jouw voorkeuren en gebruik. De betere modellen zijn comfortabel om op te slapen en je kunt de hardheid eenvoudig variëren door er meer of minder lucht in te doen. De hardheid varieert overigens wel met de buiten temperatuur, dus check deze voor je gaat slapen als j meerder dagen op één plaats blijft. Lees meer over hoe je de juiste dikte, vorm en maat van een slaapmat kunt bepalen op onze advieskooppagina.

Een nadeel van de opblaasbare lichtgewicht slaapmatten is dat hoe lichter ze zijn, hoe kwetsbaarder ze worden. Lees: ze kunnen lek raken. De meeste lekken zijn, ook ‘in het veld’, eenvoudig te repareren, maar een lekke mat is zelden leuk.

Stabiliteit

Om het wiebelende ‘waterbedeffect’ van een klassieke luchtbed tegen te gaan heb je slimme constructies nodig. Je leest hier weer meer over op onze advieskooppagina. Alle waar is naar zijn geld en misschien geldt dat wel meer voor deze lichtgewicht slaapmatten dan in het algemeen. Voor ongeveer € 75,- heb je al een lichtgewicht mat met redelijk goede isolatie, maar de duurdere varianten zijn wel een stuk stabieler. Bovendien worden bij de duurdere modellen vaak zaken als pumpsacks en reparatiesets bijgeleverd.

Isolatie

Een laag gewicht hoeft geen enkele beperking te zijn voor een hoge isolatiewaarde. De isolatie kan op verschillende manieren tot stand komen bij de opblaasbare lichtgewicht slaapmatten: middels een vulling van dons (duur, licht, hoge isolatiewaarde), een laagje isolerend materiaal tegen de bovenzijde plakken (goedkoop, minder isolerend) of isolerend materiaal aan zowel boven- en onderzijde vastplakken (weer iets duurder, maar hoge isolatiewaardes mogelijk). Eén van de kampioenen in lichtgewicht isolatie is ongetwijfeld de Downmat van Exped die slechts 480 gram weegt en isoleert tot maar liefst -33 (R-waarde 7.1)!

Zelf opblazende lichtgewicht slaapmatten

De Self Inflating (SI) lichtgewicht slaapmatten zijn gevuld met ‘open cel’ schuimrubber en na een dag lang klimmen, wandelen of fietsen is het natuurlijk fijn als je alleen maar een ventiel hoeft te openen waarna de mat zichzelf met lucht vult. Misschien wil je nog een beetje lucht bijblazen voor de optimale hardheid, maar dan kun je ook als een koning(in) slapen. De SI lichtgewicht slaapmatten liggen namelijk nog iets stabieler dan de opblaasbare varianten.

Isolatie

Doordat deze soort slaapmatten gevuld is met schuimrubber, isoleren ze automatisch. Hoeveel ze isoleren hangt van de dikte en de gebruikte schuimsoort af, maar je komt eigenlijk geen SI slaapmatten tegen met een isolatiewaarde onder de R 2,4 (ongeveer 1° Celsius).

Nadelen

Het nadeel van de SI lichtgewicht slaapmatten is dat ze zwaarder zijn dan de opblaasbare varianten en dat ze ook een groter pakvolume hebben. Het pakvolume is echter wel kleiner dan dat van de gesloten schuimrubber slaapmatten (zie hieronder). Ook de SI lichtgewicht slaapmatten kunnen lek raken, maar de meeste modellen zijn wel robuuster dan hun opblaasbare familieleden. De meeste lekken van de SI lichtgewicht slaapmatten kun je ook eenvoudig in het veld repareren, net als bij de opblaasbare slaapmatten. 

Gesloten cel schuimrubber slaapmatten

Een heel vaak vergeten optie voor lichtgewicht zijn de slaapmatjes van ‘gesloten cel’ schuimrubber. Dat zijn dus niet de volumineuze noppenmatrassen (open cel), maar meer een soort yogamatjes. Ze zijn heel licht (300 – 400 gram), isoleren vrij goed, kosten bijna niks (15-50 Euro) en kunnen nooit lek raken. Wat wil je nog meer? Nou, deze matjes hebben ook een paar nadelen. Zo kun je ze niet klein opvouwen, ze hebben een flinke pakmaat. Het zijn de pakketten die je aan de buitenkant onderaan een rugzak ziet hangen. Dat kan een prima optie zijn: dit schuimrubber neemt geen water op en als het geregend heeft droog je ze makkelijk af. Als je ze slim bevestigd, wordt zelfs maar één kant nat en die gebruik je vervolgens als de onderkant. Een ander, misschien wel het grootste, nadeel is dat ze een bijzonder Spartaans slaapgenot bieden: de meeste zijn ongeveer 2 centimeter dik en doen niet veel meer voor je dan isoleren. Dat is niet op iedere ondergrond ideaal!

Probeer ze uit!

Een slaapmat kan nog zulke goede ‘statistieken’ (of ‘specs’) hebben, je weet pas hoe het ligt als je het probeert. Kom daarom naar Outdoor XL in Barendrecht om de matten uit onze enorme collectie uit proberen! Dat kan zowel op een vlakke als op een onregelmatige ondergrond. Al naar gelang wat je ermee wilt gaan doen. Wil je eerst meer algemene informatie over slaapmatten? Kijk dan op onze adviespagina.